การลดความอ้วน
การลดความอ้วนด้วยการกินยา หรือคุมอาหาร หรืออดอาหาร ทำให้ลดความอ้วนได้ก็จริง แต่จังหวะที่ร่างกายเอาไขมันไปสลายเป็นพลังงานนั้น มันไม่เพียงแต่สลายไขมันเพียงอย่างเดียว แต่ร่างกายจะสลายกล้ามเนื้อไปเป็นพลังงานด้วย ทำให้การลดความอ้วนนั้นเป็นการลดทั้งไขมันและกล้ามเนื้อของร่างกายไปพร้อม ๆ กัน
กล้ามเนื้อ เป็นสิ่งสำคัญ เพราะในภาวะปกติกล้ามเนื้อจะเป็นตัวใช้พลังงานส่วนเกินของร่างกาย ทำให้พลังงานส่วนเกินไม่สะสมเป็นไขมัน
ทำอย่างไรเราจะลดความอ้วนโดยบังคับให้สลายเฉพาะไขมัน โดยที่ยังคงกล้ามเนื้อเอาไว้ได้ เพราะถ้าเราปล่อยให้กล้ามเนื้อถูกสลายไปด้วย เวลาที่ร่างกายของเราอ้วนกลับคืน ไขมันจะเข้าไปแทนที่ทั้งไขมันเดิมและกล้ามเนื้อที่หายไป
ความจริงอีกข้อหนึ่ง คือ ช่วงแรกของการลดความอ้วน ไขมันที่อยู่ในเซลล์ไขมันจะถูกนำไปใช้ แต่ตัวเซลล์ไขมันไม่ได้ถูกทำลายไปด้วย ถ้าเราคุมน้ำหนักได้ไม่นานพอ แล้วกลับมาตามใจปากอีก เซลล์ไขมันที่รอจังหวะพองตัวสะสมไขมันก็กลับมาสะสมอีก ฉะนั้นเราคงต้องเข้าใจว่าการลดความอ้วนเป็นการแข่งมาราธอน ต้องใช้เวลาและความอดทน ใจเย็น ๆ ค่อย ๆ ลดไป ไม่ต้องรีบร้อน
การออกกำลังกายอย่างน้อยวันละ 30-60 นาที เป็นหัวใจสำคัญที่ทำให้กล้ามเนื้อในร่างกายของเรายังคงอยู่ในช่วงของการลดน้ำหนัก และในช่วงที่เราลดความอ้วนจนได้น้ำหนักตัวที่พอดีแล้ว กล้ามเนื้อของเราจะช่วยให้ร่างกายเผาผลาญพลังงานส่วนเกินต่อไป และทำให้เราคุมความอ้วนไม่ให้กลับมาง่าย ๆ และอย่างลืมว่าเราต้องออกกำลังกายไปเรื่อย ๆ เพื่อไม่ให้กลับมาอ้วนอีก และยังช่วยทำให้ร่างกายแข็งแรงด้วย
เจาะลึกยาลดความอ้วนยาลดความอ้วน แบ่งเป็นกลุ่ม ๆ ได้แก่
ยาที่ทำให้ไม่หิว ส่วนใหญ่เป็นยาที่ควบคุมโดยคณะกรรมการอาหารและยา ต้องสั่งซื้อจากกองควบคุมวัตถุเสพติด คณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข ข้อดี คือ ทำให้ไม่หิว กินอาหารได้น้อยลง ร่างกายจึงต้องดึงเอาไขมันกับกล้ามเนื้อมาเป็นพลังงาน ทำให้น้ำหนักลดลงได้ไว แต่มีปัญหาคือ ร่างกายดื้อยาได้ง่าย พอกินไปสักพักก็ต้องเพิ่มขนาดยาขึ้น ไม่อย่างนั้นน้ำหนักจะไม่ลด ที่สำคัญคือ ไม่ควรใช้ติดต่อกันนานเกิน 3 เดือน
ยาขับปัสสาวะ ทำให้ปัสสาวะบ่อย น้ำหนักตัวจะลดลง เพราะน้ำในร่างกายถูกขับออกมาเป็นปัสสาวะ แต่ความอ้วนไม่ได้ลดลงไปด้วย วิธีนี้ได้ผลในแง่จิตใจของคนไข้ว่า ชั่งน้ำหนักแล้วน้ำหนักตัวลดลง
ยาเพิ่มการเผาผลาญพลังงานในร่างกาย จะไปเร่งเมตาบอลิซึ่มของร่างกาย ทำให้ร่างกายเผาผลาญพลังงานมากขึ้น แต่คุณหมอบางท่านไม่แนะนำให้ใช้ยาตัวนี้ เนื่องจากกลัวว่าจะทำให้มีปัญหาเรื่องต่อมไธรอยด์ตามมาได้ในอนาคต
ยาคลายเครียดบางตัว ทำให้เบื่ออาหาร จึงมีการนำมาใช้ในการลดน้ำหนักอย่างแพร่หลายเช่นกัน
ยาลดการดูดซึมไขมันจากทางเดินอาหาร เป็นยากลุ่มใหม่ที่ออกฤทธิ์ โดยการยับยั้งเอนไซม์ในทางเดินอาหาร ทำให้ร่างกายไม่ดูดซึมไขมันเข้าสู่ร่างกาย ยาตัวนี้ค่อนข้างปลอดภัยสำหรับผู้ใหญ่ แต่หากใช้ไปนาน ๆ อาจทำให้ร่างกายขาดไขมันที่จำเป็นได้ บางคนอาจมีอาการถ่ายเหลวเป็นไขมันที่ไม่ได้ถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกาย บางรายอาจมีอาการอุจจาระเล็ดออกมาเนื่องจากไขมันที่ไม่ได้ถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกายก็เป็นได้
นอกจากนี้ยังมีพวกอาหารเสริม วิตามินต่าง ๆ ที่ชวนให้เชื่อว่าได้ผลในการลดความอ้วน
น้ำหนักตัวนิ่งไม่ยอมลง
ช่วงแรกของการลดน้ำหนักบางคนอาจเห็นตัวเลขไต่ลงไปเรื่อย ๆ แต่พอได้ซักระยะหนึ่งน้ำหนักตัวเริ่มนิ่ง ไม่ยอมลงอีก ลองมาสังเกตพฤติกรรมการกินดูนะคะว่า เราเริ่มกินของจุบจิบมากขึ้น หรือว่ากินผลไม้ที่มีส่วนผสมของแป้งเยอะหรือกินผลไม้รสหวานมากเกินไปรึเปล่า ลองลดปริมาณของกินเหล่านั้นดูนะคะ
โยโย่หลังลดความอ้วน
การลดความอ้วนด้วยการกินยาลดความอ้วน อดอาหาร หรือคุมอาหาร โดยที่ไม่ได้ออกกำลังกาย จะทำให้ร่างกายปรับตัว โดยการดึงเอาไขมันและกล้ามเนื้อ ในร่างกายมาสลายเป็นพลังงาน ผลคือ น้ำหนักตัวลดลงสมใจ แต่หารู้ไม่ว่าการใช้วิธีการแบบนั้น จะทำให้สิ่งที่จำเป็นสำหรับการป้องกันอาการโยโย่หายไปด้วย
กล้ามเนื้อในร่างกาย เป็นสิ่งสำคัญในการป้องกันไม่ให้เกิดอาการโยโย่ หลังจากที่เราควบคุมความอ้วนให้น้ำหนักตัวลดลงจนพอใจแล้ว พวกเรามักหันกลับไปกินอาหารแบบเดิม ๆ ที่อุดมไปด้วย ข้าว ไขมัน และน้ำตาล แบบที่เคยกินมาตลอด แถมไม่ออกกำลังกายอีกด้วย
สิ่งสำคัญในการป้องกันโยโย่
คือ ต้องออกกำลังกายให้พอเหมาะ ต่อเนื่อง และสม่ำเสมอ เพราะในการลดความอ้วนช่วงแรก การออกกำลังกายจะช่วยป้องกันไม่ให้กล้ามเนื้อที่มีค่ายิ่ง ถูกสลายไปพร้อม ๆ กับไขมัน ในช่วงสุดท้ายของการลดน้ำหนัก กล้ามเนื้อจะเป็นตัวคอยเผาผลาญพลังงานส่วนเกินไม่ให้กลายเป็นไขมัน มาพอกที่ร่างกายของเรา ทำให้เกิดอาการโยโย่จนน้ำหนักตัวย้อนกลับมาเพิ่มขึ้นหนักกว่าเก่าอีก หลังจากหยุดลดความอ้วน ไม่ว่าคุณเคยลดความอ้วนด้วยวิธีใด ๆ ก็ตาม
สูตรในการลดความอ้วน
พลังงานที่ถูกเผาผลาญออกไป = พลังงานจากอาหารที่กิน-พลังงานที่ร่างกายต้องการในแต่ละวัน-พลังงานที่ใช้ไปในการออกกำลังกาย
พลังงานที่ถูกเผาผลาญออกไป ควรมีค่าเป็น ลบ ตลอด เพราะจะทำให้ร่างกายดึงเอาพลังงานส่วนเกินที่สะสมในร่างกายมาใช้ เช่น จากไขมัน ร่างกายของคุณก็จะผอมลง ความอ้วนลดลง น้ำหนักตัวก็ลดลง
การเร่งให้ร่างกายใช้พลังงานมากขึ้นด้วยการออกกำลังกายทุกวัน ถือเป็นกลยุทธ์ที่ใช้เสริมในการลดความอ้วนให้เห็นผลเร็วยิ่งขึ้น
เคล็ดลับสำคัญของการลดความอ้วนและควบคุมน้ำหนักตัว ไม่ให้อ้วนขึ้น คือ น้ำตาล แป้ง และข้าว
สิ่งเหล่านี้เป็นตัวการสำคัญที่จะถูกย่อยในทางเดินอาหาร กลายเป็นน้ำตาล และถูกเผาผลาญเป็นพลังงานในร่างกาย ถ้าเรากินอาหารทั้งสามจำพวกนี้มากเกินไป สิ่งที่ตามมา ก็คือ มันจะกลายเป็นไขมันสะสมในร่างกาย
การลดน้ำตาลในเลือด
ภาวะน้ำตาลในเลือดสูงหรือการเป็นเบาหวาน หากเป็นนาน ๆ จะส่งผลเสียต่ออวัยวะในร่างกาย เช่น ไต ทำให้ไตเสื่อม กลายเป็นโรคไตวายเรื้อรังในระยะยาวได้ คนที่เป็นเบาหวาน จะมีระบบการจัดการน้ำตาลส่วนเกินในกระแสเลือดไม่ได้ดีเท่าที่ควร ทำให้เกิดอาการปัสสาวะบ่อย
ความอ้วนเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้เป็นเบาหวาน เพราะความอ้วนจะส่งผลให้ฮอร์โมนอินซูลินที่ผลิตจากตับอ่อนของเราไม่สามารถจัดการกับน้ำตาลส่วนเกินในกระแสเลือดได้ การลดความอ้วนในคนที่อ้วนและมีอาการของโรคเบาหวาน จะช่วยให้การทำงานของฮอร์โมนอินซูลินดีขึ้น อวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายจะมีความเสี่ยงต่อการเสื่อมน้อยลง เพราะถ้าน้ำตาลในกระแสเลือดสูง อวัยวะของร่างกายก็มีโอกาสเสื่อมได้มากขึ้น
คนไทยกินข้าวเจ้า และข้าวเหนียวเป็นหลัก ซึ่ง ข้าวเจ้าหรือข้าวเหนียวจะถูกย่อยในทางเดินอาหารได้ง่าย ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดขึ้นสูงอย่างรวดเร็ว หากเปลี่ยนแปลงอุปนิสัยการกิน โดยหันไปกินข้าวกล้อง หรือกินผักมากขึ้น จะทำให้การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดดีขึ้น อวัยวะในร่างกายจะเสื่อมจากโรคเบาหวานช้าลงด้วย
